Jakich informacji może żądać akcjonariusz od spółki? – czyli prawa akcjonariusza

Spółka akcyjna to najbardziej „czysta” postać spółki kapitałowej, wszelkie więc uprawnienia wspólników związane z ich osobistą kontrolą nad spółką są zminimalizowane. Pamiętajmy, że w spółce akcyjnej obligatoryjnie występuje rada nadzorcza, a więc organ spółki, który posiada uprawnienia kontrolne. Tym bardziej więc uprawnienia akcjonariuszy do badania spraw spółki i uzyskiwania informacji dotyczących spółki są ograniczone.

Akcjonariusze zaś zgodnie z art. 20 Kodeksu spółek handlowych (dalej: k.s.h.) mają być traktowani jednakowo w takich samych okolicznościach, co oznacza również równy dostęp do informacji.

Jakich więc informacji i kiedy mogą domagać się poszczególnie akcjonariusze od zarządu spółki?

Akcjonariusze nie mogą w sposób nieograniczony kontrolować spółki akcyjnej. Prawo akcjonariusza do informacji może być realizowane zgodnie z kodeksem spółek handlowych w następujących zakresach:

1)      Informacje dotyczące spółki, uzasadnione dla oceny sprawy objętej porządkiem obrad w trakcie Walnego Zgromadzenia (art. 428 § 1 i § 2 k.s.h.)

Akcjonariusz ma prawo żądać informacji o spółce podczas obrad Walnego Zgromadzenia.

Zarząd w trakcie WZA jest zobowiązany do udzielania akcjonariuszowi na jego żądanie informacji dotyczących spółki, wyłącznie wówczas gdy jest to uzasadnione dla oceny sprawy objętej porządkiem obrad (art. 428 § 1 i § 2 k.s.h.).

Zarząd odmawia (obligatoryjnie) udzielenia informacji, jeśli mogłoby to wyrządzić szkodę spółce, spółce z nią powiązanej lub zależnej (gównie chodzi tutaj o tajemnice przedsiębiorstwa, tajemnice techniczne, handlowe, organizacyjne).

Przepisy zezwalają by w sytuacji gdy przemawiają za tym ważne powody zarząd udzielił odpowiedzi na takie pytania poza Walnym, pisemnie, w terminie do dwóch tygodni od WZA.

Zarząd musi pamiętać, że na kolejnym WZA, w dokumentacji przedkładanej takiemu WZA zarząd zobowiązany jest ujawnić na piśmie informacje, które udzielił takiemu akcjonariuszowi poza walnym.

2)      Wniosek o udzielenie informacji dotyczących spółki poza Walnym Zgromadzeniem (art. 428 § 6 k.s.h.)

Akcjonariusz może zgłosić żądanie udzielenia mu informacji dotyczących spółki poza obradami Walnego.

Zarząd ma w tym zakresie jednak uznaniowość – może udzielić takich informacji o ile nie wyrządzi to szkody spółce, spółce z nią powiązanej lub zależnej (gównie chodzi tutaj o tajemnice przedsiębiorstwa, tajemnice techniczne, handlowe, organizacyjne). Zarząd może jednak również odmówić udzielenia takich informacji.

Zarząd musi pamiętać, że na kolejnym WZA, w dokumentacji przedkładanej takiemu WZA zarząd zobowiązany jest ujawnić na piśmie informacje, które udzielił takiemu akcjonariuszowi poza walnym.

3)      Odpis listy akcjonariuszy uprawnionych do udziału w WZA (art. 407 § 1 k.s.h.)

Kolejny dokument, o jaki wystąpić może akcjonariusz to lista akcjonariuszy uprawnionych do udziału w walnym zgromadzeniu, podpisana przez zarząd, zawierająca:

a)      Imiona i nazwiska albo firmy uprawnionych do uczestnictwa;

b)      Miejsce zamieszkania (w przypadku osób fizycznych może to być adres dla doręczeń)

c)      Liczbę, rodzaj i numery akcji;

d)      Liczbę przysługujących im głosów;

Lista taka powinna być wyłożona w spółce przez trzy dni powszednie przed odbyciem walnego zgromadzenia. Każdy z akcjonariuszy noże taką listę przeglądać w lokalu zarządu. Akcjonariusz może też żądać odpisu takiej listy, przy czym dokonuje się to za zwrotem kosztów jego sporządzenia.

W spółce publicznej listę taka wysyła się dokonuje się to poczta elektroniczna i jest nieodpłatne.

4)      Odpisy wniosków w sprawach objętych porządkiem obrad WZA (art. 407 § 2 k.s.h.)

Akcjonariusz może żądać również wydania mu odpisów wniosków w sprawach objętych porządkiem obrad Walnego Zgromadzenia w terminie tygodnia przed Walnym Zgromadzeniem Akcjonariuszy.

5)      Odpisy sprawozdań i opinii biegłego rewidenta zatwierdzanych na zwyczajnym WZA (art. 395 § 3 k.s.h.)

Akcjonariusz ma prawo także zażądać przekazania mu następujących dokumentów, najpóźniej na 15 dni przed zwyczajnym walnym zgromadzeniem:

a)      odpis sprawozdania zarządu z działalności spółki;

b)      odpis sprawozdania finansowego;

c)      odpis sprawozdania rady nadzorczej;

d)      odpis opinii biegłego rewidenta.

6)      Odpis księgi akcyjnej (art. 341 § 7 k.s.h.)

Akcjonariusze mają prawo przeglądać księgę akcyjną i żądać odpisu tej księgo za zwrotem kosztów jego sporządzenia.

7)      Informacje dotyczące stosunku dominacji (Art. 6 § 4 k.s.h.)

Zgodnie z powołanym zapisem, akcjonariusz, wspólnik, członek zarządu albo rady nadzorczej spółki kapitałowej może żądać, aby spółka handlowa, która jest wspólnikiem albo akcjonariuszem w tej spółce, udzieliła informacji, czy pozostaje ona w stosunku dominacji lub zależności wobec określonej spółki handlowej albo spółdzielni będącej wspólnikiem albo akcjonariuszem w tej samej spółce kapitałowej. Uprawniony może żądać również ujawnienia liczby akcji lub głosów albo liczby udziałów lub głosów, jakie spółka handlowa posiada w spółce kapitałowej, o której mowa w zdaniu pierwszym, w tym także jako zastawnik, użytkownik lub na podstawie porozumień z innymi osobami. Żądanie udzielenia informacji oraz odpowiedzi powinny być złożone na piśmie.

Nieco inne zasady obowiązują w odniesieniu do sopel publicznych. Tutaj mamy szczegółowe regulacje dotyczące ujawniania przez spółki informacji w formie raportów bieżących i okresowych, ale to już temat na inny post.

Joanna Mizińska